Ngày mùa - Cao Bằng

 Bắc Giang:

Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
Đường ra Hà Nội như tranh vẽ rồng

Ai về Hà Nội ngược nước Hồng Hà
Bườm giong ba ngọn vui đà nên vui
Đường về xứ Lạng mù xa...
Có về Hà Nội với ta thì về
Đường thủy thì tiện thuyền bè
Đường bộ cứ bến Bồ Đề mà sang

Hà Nội ba mươi sáu phố phường
Hàng Gai, hàng Đường, hàng Muối trắng tinh
Từ ngày ta phải lòng mình
Bác mẹ đi rình đã mấy mươi phen
Làm quen chẳng được nên quen
Làm bạn mất bạn ai đền công cho


Bắc Ninh:


Chiều trên cánh đồng Bắc Ninh

Trên trời có đám mây xanh
Ở giữa mây trắng, chung quanh mây vàng
Ước gì anh lấy được nàng
Để anh mua gạch Bát Tràng về xây
Xây dọc rồi lại xây ngang
Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân.


Miền Trung

Thanh Hóa:

Xây Hà Trung mạch phạn
Ngự lĩnh kê thang (Huế)
(Cơm nếp Hà Trung
Cháo gà núi Ngự)



Ai về nhớ vải Đinh Hòa
Nhớ cau Hổ Bái, nhớ cà Đan Nê
Nhớ dừa Quảng Hán, Lựu khê
Nhớ cơm chợ Bản, thịt dê Quán Lào

 Nghệ An:

 Ra đi anh nhớ Nghệ An
Nhớ Thanh Chương ngon nhút
Nhớ Nam Đàn thơm tương...

"Tiếng đồn cá mát sông Găng
Dẻo thơm ba lá, ngon măng chợ Cồn."



Hà Tĩnh:

Ai về Nhượng Bạn thì về
Gạo nhiều, cá lắm, dễ bề làm ăn.

Quảng Bình:

" Yến sào Vinh Sơn
Cửu khổng cửa ròn
Nam sâm Bố Trạch
Cua gạch Quảng Khê
Sò nghêu quán Hàn
Rượu dâu Thuận Lý..."


Quảng Trị:

Mẹ bồng con ra ngồi ái Tử
Gái trông chồng đứng núi Vọng Phu
Bao giờ nguyệt xế, trăng lu
Nghe con chim kêu mùa hạ, biết mấy thu gặp chàng.

 Thừa Thiên - Huế:

Ngọ Môn năm cửa chín lầu
Cột cờ ba bậc, Phú Văn Lâu hai tầng.

Đi mô cũng nhớ quê mình
Nhớ Hương Giang gió mát, nhớ Ngự Bình trăng thanh.

"Quít giấy Hương Cần
Cam đường Mỹ Lợi
Vải trắng Cung Viên
Nhãn lồng phụng tiêu
Đào tiên Thế miếu
Thanh trà Nguyệt biếu
dâu da làng Truồi
Hạt sen Hồ Trịnh..."



Quảng Nam:

Nem chả Hòa Vang
Bánh tổ Hội An
Khoai lang Trà Kiệu
Rượu thơm Tam kỳ...

Cô gái làng Son
Không bằng tô don Vạn Tường.

Quảng Ngãi:


Ai về Quảng Ngãi quê ta
Mía ngon, đường ngọt, trắng ngà dễ ăn
Mạch nha, đường phổi, đường phèn
Kẹo gương thơm ngọt ăn quen lại ghiền

"Mứt gừng Đức Phổ
Bánh nổ Nghĩa Hành
Đậu xanh Sơn Tịnh".



Mạch nha Thi Phổ
Bánh nổ Thu Xà
Muốn ăn chà là
Lên núi Định Cương

 Bình Định:

"Gỏi chính Châu Trúc
Bánh tráng Tam quan
Nón lá Gò Găng
Nem chua chợ Huyện"



Công đâu công uổng công thừa
Công đâu gánh nước tưới dừa Tam Quan


Muốn ăn bánh ít lá gai
Lấy chồng Bình Định sợ dài đường đi...



Quảng Nam nổi tiếng bòn bon
Chả viên Bình Định vừa ngon vừa lành
Chín mùi da vẫn còn xanh
Mùi thơm cơm nếp, vị thanh đường phèn...

Bình Định có núi Vọng Phu
Có đầm Thị Nại, có cù lao Xanh
Em về Bình Định cùng anh
Được ăn bí đỏ nấu canh nước dừa

 Phú Yên:

"Xoài đá trắng
Sắn Phương lụa"


Tiếng đồn chợ xổm nhiều khoai
Đất đỏ nhiều bắp, La Hai nhiều đường.

 Khánh Hòa:

Yến xào Hòn Nội
Vịt lộn Ninh Hòa
Tôm hùm Đinh Ba
Nai khô Diên Khánh
Cá tràu Võ cạnh
Sò huyết Thủy Triều...




 Phan Rí, Phan Thiết (Bình Thuận) :

Cô kia bới tóc cánh tiên
Ghe bầu đi cưới một thiên cá mòi
Chẳng tin giở thử ra coi
Rau răm ở dưới cá mòi ở trên




Miền Nam


 Sài Gòn:



Trầu Bà Điểm xẻ ra nửa lá
Thuốc Gò Vấp hút đã một hơi
Buồn tình gá nghĩa mà chơi
Hay là anh quyết ở đời với em?

Chị Hươu đi chợ Đồng Nai
Bước qua Bến Nghé ngồi nhai thịt bò

Đất Sài Gòn nam thanh nữ tú
Cột cờ Thủ Ngữ thật là cao
Vì thương anh em vàng võ má đào
Em tìm khắp chốn nhưng nào thấy anh.

Đường Sài Gòn cong cong quẹo quẹo
Gái Sài Gòn khó ghẹo lắm anh ơi

Đèn Sài Gòn (Cầu Tàu) ngọn xanh ngọn đỏ
Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ ngọn lu
Anh về học lấy chữ nhu
Chín trăng em cũng đợi, mười thu em cũng chờ.

Đi đâu mà chẳng biết ta
Ta ở Thủ Đức vốn nhà làm nem.



Nhà Bè nước chảy chia hai
Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về

Biên Hòa có bưởi Thanh Trà
Thủ Đức nem nướng, Điện Bà Tây Ninh.



Chợ Sài Gòn cẩn đá
Chợ Rạch Giá cẩn xi măng
Giã em xứ sở vuông tròn
Anh về xứ sở không còn ra vô.

Trúc mọc bờ ao kêu bằng trúc thủy
Chợ Sài Gòn xa, chợ Mỹ cũng xa.
Viết thư thăm hết mọi nhà
Trước thăm phụ mẫu sau là thăm em

Chợ Sài Gòn đèn xanh đèn đỏ
Anh coi không tỏ anh ngỡ đèn tàu
Lấy anh em đâu kể sang giàu
Rau dưa mắm muối có nơi nào hơn em.

Anh ngồi quạt quán Bến Thành
Nghe em có chốn anh đành quăng om!
Anh ngồi quạt quán Bà Hom
Hành khách chẳng có, đá om quăng lò.




 Bình Dương:

Đất Bình Dương vốn thật quê chàng
Lánh nơi thành thị tìm đàng du sơn
Xuân xanh hai tám tuổi tròn
Hoa còn ẩn nhụy, chờ bình đơm bông.

Đồng Nai:

Ăn bưởi thì hãy đến đây
Vào mùa bưởi chín, vàng cây trĩu cành
Ngọt hơn quít mật, cam sành
Biên Hòa có bưởi trứ danh tiếng đồn

Biên Hòa bưởi chẳng đắng the
Ăn vào ngọt lịm như chè đậu xanh.

 Chim bay về núi Biên Hòa
Chồng đây vợ đó ai mà muốn xa

Ai ơi về Đại Phố Châu
Thăm núi Châu Thới, thăm cầu Đồng Nai.

Đồng Nai gạo trắng nước trong
Ai đi đến đó thời không muốn về

Đồng Nai nước ngọt gió hiền
Biên Hùng muôn thuở tiếng truyền an vui



Ai qua Phú Hội, Phước Thiền (Thành)
Bâng khuâng nhớ mãi sầu riêng Long Thành

Hết gạo thì có Đồng Nai
Hết củi thì có Tân Sài chở vô

Sông Đồng Nai nước trong lại mát
Đường Hiệp Hòa lắm cát dễ đi
Gái Hiệp Hòa xinh như hoa thiên lý
Trai Hiệp Hòa chí khí hiên ngang.



Long An:

Gái Tầm Vu đồng xu ba đứa
Con trai Thủ Thừa cưỡi ngựa xuống mua

Đèn nào cao bằng đèn Ba Gác
Gái nào bạc bằng gái chợ Giồng
Anh thương em từ thuở mẹ bồng
Bây giờ em khôn lớn, em lấy chồng bỏ anh
(Bến Lức - Long An)

Anh muốn về Long An, Vàm Cỏ
Mấy lời em to nhỏ, anh bỏ sao đành
Chừng nào chiếc xáng nọ bung vành
Núi kia hết đá, anh mới đành xa em.

 Bến Tre:

Bến tre dừa ngọt sông dài
Nơi chợ Mõ Cày có kẹo nổi danh
Kẹo Mõ Cày vừa thơm vừa béo
Gái Mõ Cày vừa khéo vừa ngoan
Anh đây muốn hỏi thiệt nàng
Là trai Thạnh Phú cưới nàng được chăng?



Bến Tre biển rộng sông dài
Ao trong nuôi cá, bãi ngoài thả nghêu

Muối khô ở Gảnh mặn nồng
Giồng Trôm, Phong Nẫm dưa đồng giăng giăng

Bến Tre trai lịch, gái thanh
Nói năng duyên dáng ai nhìn cũng ưa.


Tiền Giang:

Gò Công giáp biển nổi tiếng mắm tôm chà
Mắm tôm chua ai ai cũng chắc lưỡi hít hà
Sài Gòn, chợ Mỹ ai mà không hay.

Sông vàm Cỏ nước trong thấy đáy
Dòng Cửu Long xuôi chảy dịu dàng
Ai về Mỹ Thuận, Tiền Giang
Có thương nhớ gã đánh đàn năm xưa?


Phượng hoàng đậu nhánh vông nem
Phải dè năm ngoái cưới em cho rồi
Ngã tư chợ Gạo nước hồi
Tui chồng mình vợ còn chờ đợi ai.

Đồng Tháp:



Đồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh
Nước Tháp Mười lóng lánh cá tôm

Muốn ăn bông súng mắm kho
Thì vô Đồng Tháp ăn no đã thèm

Tháp Mười nước mặn đồng chua
Nửa mùa nắng cháy, nửa mùa nước dâng.

Tháp Mười sinh nghiệp phèn chua
Hổ mây, cá sấu thi đua vẫy vùng

Ai ơi về miệt Tháp Mười
Cá tôm sẳn bắt, lúa trời sẳn ăn.


Đèn nào sáng bằng đèn Sa Đéc
Gái nào đẹp bằng gái Nha Mân
Anh thả ghe câu lên xuống mấy lần
Thương em đứt ruột, nhưng tới gần lại run.


Hoa Sa Đéc

Nem Lai Vung vừa chua vừa ngọt
Quít Lai Vung võ đỏ ruột hồng

 Cần Thơ:


Bến Ninh Kiều

Cần Thơ gạo trắng nước trong
Ai đi đến đó thời không muốn về

Đất Cần Thơ nam thanh nữ tú
Đất Rạch Giá vượn hú chim kêu
Quản chi nắng sớm mưa chiều
Lên voi xuống vịnh cũng trèo thăm em.

Cần Thơ là tỉnh, Cao Lãnh là quê
Anh đi lục tỉnh bốn bề
Mãi lo buôn bán không về thăm em.


 Bạc Liêu:




Sông nước Bạc Liêu

 Lục tỉnh có hạt Ba Xuyên
Bạc Liêu chữ đặt, bình yên dân rày
Mâu Thìn vốn thiệt năm nay
Một ngàn hai tám, tiếng rày nổi vang.
Phong Thạnh vốn thiệt tên làng
Giá Rai là quận, chợ làng kêu chung.
Anh em Mười Chức công khùng
Bị tranh điền thổ, rùng rùng thác oan...

Bạc Liêu nước chảy lờ đờ
Dưới sông cá chốt, trên bờ Triều Châu.

Kiên Giang:


Vịt nằm bờ mía rỉa lông
Cám cảnh thương chồng đi thú Hà Tiên

Trai nào khôn bằng trai Long Mỹ
Gái nào mũ mỹ bằng gái Hà Tiên.

U Minh, Rạch Giá thị hóa Sơn Trường
Dưới sông sấu lội, trên rừng cọp đua.

Cà Mau:

Rau đắng nấu với cá trê
Ai đến đất Mũi thì "mê" không về!

Cà Mau khỉ khọt trên bưng
Dưới sông sấu lội, trên rừng cọp um.

Cà Mau hãy đến mà coi
Muỗi kêu như sáo thổi
Đĩa lội lềnh như bánh canh.

Rừng U Minh là nơi trú ngụ của nhiều loài thú rừng, chim muông.


Rừng quốc gia U Minh Hạ

Mỗi địa danh, mỗi vùng miền có một kho tàng ca dao dân ca nói riêng, nói lên vẽ đẹp về thiên nhiên, về con người, về món ăn đặc sản. Nhưng tất cả đều mang một nét chung đó là thể hiện tình cảm, những suy nghĩ của con người Việt Nam về những vùng đất trù phú của quê hương ta.

Mỗi câu ca dao, tục ngữ, những bài thơ đều phảng phất những nét đẹp về con người, về sự trù phú mà thiên nhiên đã ban tặng cho những vùng đất nơi đây. Nơi mà con người hiền hòa, thân thiện và hiếu khách, quanh năm cần mẫn với ruộng đồng, chịu thương chịu khó. Nơi mà những vùng đất với những con người anh dũng, bất khuất chống giặc ngoại xâm, sẵn sàng ngã xuống để mang lại độc lập tự do, ấm no cho đất nước. Nơi có những tài nguyên màu mỡ, phong phú mà thiên nhiên, tạo hóa đã ưu ái ban tặng cho con người Việt Nam chúng ta.

                                                                                                                                      VĨNH SƠN  sưu tầm